Purpose
Het herstellen van de verhouding intrinsieke/extrinsieke motivatie voor meer psychologische duurzaamheid
Doorheen de menselijke evolutie heeft het ontwerpen van technologie als doel gehad om de mens in alle opzichten beter te maken. Technologie fungeert als een extensie op de menselijke vermogens en dient doelen die de samenleving belangrijk vindt voor haar (duurzame) ontwikkeling. Talrijke technologische ontwikkelingen zijn echter hun doel gaan ontlopen in te spelen op onze fundamentele behoeftes en dienen meer en meer extrinsiek gemotiveerde doelen (i.e., doelen buiten het gebruik van de technologie zelf, zoals goedkeuring door anderen bv. in termen van financieel succes, imago of sociale status). Zo werden vooral sinds het consumentistische tijdperk behoeftes gecreëerd om technologieën top-down te gaan slijten. Denk aan de overvloed aan modes voortgebracht door de fast fashion industrie, de gecreërde behoefte om veel te hebben en bij voorkeur veel van de juiste merken en het meest recente (cfr., ‘the good life is the goods life’ in Kasser, 2004), dat we financiële rijkdom moeten nastreven of denk aan de anonieme autoriteit in het straatbeeld en in de digitale wereld die ons doet geloven dat we een perfect uiterlijk moeten nastreven (Verhaeghe, 2011).
Onderzoek toont niettemin aan dat het onevenwichtig nastreven van producten die extrinsieke doelen promoten vaak een lager psychosociaal welzijn in de hand te werken. Als consumens behaal je dan ook nooit de hoogste status of voldoe je nooit aan het schoonheidsideaal, want er is altijd een nieuwe variatie op de technologie die je nog niet hebt (cfr., de hedonic threadmill) of iemand anders heeft altijd meer. Het constant voorhouden van dergelijke idealen door de consumentistische ethiek zorgt er voor dat veel mensen verhoudingsgewijs meer extrinsieke doelen gaan nastreven ten koste van intrinsieke doelen. Daarenboven zijn er nieuwe technologieën die vooral onze aandacht willen vasthouden en op die manier dat onevenwicht mee in stand houden. Denk aan social media algoritmes die ons zo lang mogelijk willen verleiden om uiteindelijk winst uit onze data te halen. Ondanks dat deze digitale technologieën ook positieve effecten hebben, bijvoorbeeld voor politieke participatie, kunnen ze tegelijk ook polarisatie in de hand werken en drijven ze ons dus ook in termen van tijd en mentale ruimte weg van onze instrinsieke interesses en basisbehoeftes. En het zijn net deze laatste twee die ons als mens en samenleving mentaal en fysiek doen floreren, zo toont onderzoek aan.
Daarom wil Bram het evenwicht intrinsieke/extrinsieke doelen die mensen nastreven helpen herstellen door kunst en technologie te ontwerpen die meer inspeelt op intrinsieke motivatie en de psychologische basisbehoeftes (aan autonomie, competentie en verbondenheid). Hij ontwerpt vanuit die behoeftebevrediging (zie figuur rechts uit Peters et al., 2018) en ondersteunt zo de gebruiker die bijvoorbeeld intrinsiek gemotiveerd is om mee te helpen aan een duurzamere wereld, een minder gepolariseerde maatschappij of een samenleving met meer burgerschap. Zo wil hij uiteindelijk een psychologisch duurzame samenleving helpen bekomen, i.e. een samenleving samengesteld uit een synergie van individuen die gevoed worden door mentaal gezonde bouwstenen en elkaar er onderling mee versterken.
Tot slot ziet hij financiële winst niet als uiteindelijk en dominant doel, maar als middel om maatschappelijke uitdagingen te helpen oplossen. Geïnspireerd op Porter & Kramer (2011), doet hij namelijk aan Shared Value Creation waarbij een business model gebouwd wordt op het aanpakken van een maatschappelijke uitdaging. Ook hier wil Bram mensen meer agency helpen claimen in de geest van het ‘you buy, you vote’-principe (Ross, 2013) die propageert dat mensen kunnen meehelpen maatschappelijke uitdagingen aan te pakken door andere keuzes te maken in hun consumptiepatroon.
Referenties:
Kasser, T. (2004). The Good Life or the Goods Life? Positive Psychology and Personal Well-Being in the Culture of Consumption. In P. A. Linley & S. Joseph (Eds.), Positive psychology in practice (pp. 55–67). John Wiley & Sons, Inc.. https://doi.org/10.1002/9780470939338.ch4
Peters, D., Calvo, R. A., & Ryan, R. M. (2018). Designing for motivation, engagement and wellbeing in digital experience. Frontiers in psychology, 797. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2018.00797
Porter, M. and M. Kramer (2011). Creating Shared Value, How to Reinvent Capitalism – and Unleash a Wave of Innovation and Growth. Harvard Business Review, 89, 62–77, http://hbr.org/2011/01/the-big-idea-creating-shared-value
Ryan, R.M., Deci, E.L. (2022). Self-Determination Theory. In: Maggino, F. (eds) Encyclopedia of Quality of Life and Well-Being Research. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-319-69909-7_2630-2
Verhaeghe, P. (2012) Identiteit, De Bezige Bij, Amsterdam.